گلسنگ های تخت جمشید در حال پیشروی هستند - وبلاگ بهداشت و سلامت

به گزارش وبلاگ بهداشت و سلامت، خبرگزاری مهر/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده و گزارش های منتشر شده، گلسنگ های تخت جمشید در حال پیشروی هستند.

بیشتر بخوانیدتخت جمشید | نمایش شکوه و تشریفات داریوش بزرگ

تخت جمشید بزرگ ترین بنای سنگی ایران و دنیا است. این بنای بزرگ که به عنوان یکی از شاهکارهای معماری دنیا نیز محسوب می گردد، در طول دوران های مختلف با خطرات و تهدیدات طبیعی روبرو بوده است.

یکی از این خطرات طبیعی برای میراث دنیای تخت جمشید، گلسنگ ها محسوب می گردد. همیشه در شرایط طبیعی، امکان رشد گلسنگ ها در کتیبه ها، نقوش و سایر بخش های این بنای دنیای فراهم است و چنانچه این فرایند کنترل نگردد، حفاظت و زیبایی نقوش تخت جمشید با آسیب های جدی روبرو خواهد شد.

براساس نظر پژوهشگران گلسنگ شناسی، از نظر ریخت شناسی و صفات ظاهری تا به امروز بالغ بر 125 گونه از قارچ های گلسنگی و گلسنگ دوست در تخت جمشید و پاسارگاد شناسایی شده و به تناسب مقدار فعالیت آنها بر سطوح سنگی به سه گروه گلسنگ های خطرناک، کم خطر و بی خطر تقسیم بندی شده اند.

در این میان دو گروه گلسنگ های خطرناک و کم خطر در محو کردن نقوش و کتیبه های این بنای بزرگ دنیای نقش تأثیرگذاری دارند. در گزارش های اولیه سال 83 مجموع گونه های شناسایی شده از میراث دنیای تخت جمشید و پاسارگاد به 65 گلسنگ می رسید که با پیشرفت علم و بکارگیری روش های دقیق تر شناسایی گونه ها و آنالیز دقیق تر منابع این تعداد در سالهای اخیر به 125 گونه از مجموع تخت جمشید و پاسارگاد رسیده است.

چند سال قبل بود که اعلام شد روشهای نوین مهار گلسنگ در تخت جمشید از سوی کارشناسان شناسایی شده و مقرر بود که بزودی عملیات از بین بردن این گلسنگ ها در عرصه های تاریخی با روشهای تازه آغاز گردد.

تحقیقات گلسنگ شناسی بدون بودجه متوقف شدند

حال پس از گذشت سه سال از اعلام این دستاورد، هنوز نه تنها نتیجه این تحقیقات کاربردی به عرصه های تاریخی منتقل نشد بلکه به علت کمبود اعتبار کار به طور کامل تعطیل شده است درحالیکه براساس اعلام کارشناسان این حوزه اگر اعتبار تأمین میشد، کشور ایران به قطب تحقیقات علم گلسنگ شناسی مرتبط با حوزه فرسودگی زیستی بر سطوح کتیبه های تاریخی و نقوش سنگی دنیا تبدیل میشد.

البته نباید این موضوع را فراموش کرد که عدم توجه به این پدیده طبیعی فرسودگی زیستی می تواند در آینده مسائلی را برای بزرگ ترین بنای سنگی دنیا بوجود آورد از این رو انتظار می رود که متولیان امر از جمله معاونت میراث فرهنگی در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هرچه سریع تر دست به کار شده و براساس اعلام کارشناسان متخصص، حدود 600 میلیون تومانی را که برای فاز دوم مطالعات گلسنگ شناسی تخت جمشید و پاسارگاد ضروری است، تامین نمایند.

مجری طرح اطلس گلسنگ های میراث دنیای تخت جمشید و پاسارگاد پیرامون اینکه گلسنگ های تخت جمشید در حال پیشروی هستند، گفت: نزدیک به دو سال متوالی از آغاز شیوع کرونا بطور کامل کار بر روی این پروژه به علت عدم تخصیص اعتبار مطالعاتی تعطیل شده و هیچ گونه اقدام عملی در این مدت انجام نشده است.

محمد سهرابی در مورد پیشرفت های مطالعات گلسنگ شناسی در سطوح تاریخی میراث دنیای تخت جمشید و پاسارگاد شرح داد: طی سالهای گذشته با حمایت های دلسوزانه مدیریت میراث دنیای تخت جمشید و پاسارگاد، فاز اول مطالعات با موفقیت تکمیل شده و ماکت اطلس گلسنگ های تخت جمشید و پاسارگاد تهیه شده که حاوی اطلاعات بسیار مفیدی از شرایط توزیع گونه ها، نقاط پراکندگی آنها، و تنوع ریخت شناسی آنها به همراه تصاویر دقیق و نقشه و موقعیت جانمایی شده گونه هاست. اما به علت کمبود اعتبار امکان چاپ آن اطلس نیز وجود ندارد.

وی ادامه داد: در جهت این تحقیقات با انجام مطالعات مقدماتی گونه هایی تازه از گلسنگ در مجموعه دنیای تخت جمشید نیز کشف و شناسایی شده برای علم گلسنگ شناسی دنیا تازه هستند.

مجری طرح اطلس گلسنگ های میراث دنیای تخت جمشید و پاسارگاد به شرایط سخت مطالعه گلسنگ ها به علت عدم تأمین بودجه نیز اشاره نمود و اضافه نمود: به علت سرعت رشد فزاینده علم در حوزه گلسنگ شناسی، شناسایی مولکولی گلسنگ ها که یک احتیاج روز برای تشخیص گونه ها است، با پیشرفت های دنیای بسیار فاصله پیدا خواهد نمود.

عدم توجه به گلسنگ ها عواقب سنگینی دارد

وی با تاکید بر اینکه عدم توجه به این پدیده طبیعی فرسودگی زیستی عواقب سنگینی به همراه دارد، اظهار کرد: آنالیز نرخ افزایش یا کاهش گونه های گلسنگی در تخت جمشید مربوط به یک یا دو سال اخیر را نمیتوان دقیق بر آورد کرد، زیرا برای تشکیل یک تال گلسنگ در سطح سنگ های تاریخی حداقل 10 الی 30 سال زمان احتیاج است. اما با این وجود بر اساس مطالعات اجرا شده از سال 83 تا به امروز که فرصت پایش گلسنگ ها برای اینجانب وجود داشت، این فرایند از نظر تشخیص و شناسایی گونه ها افزایش زیادی داشته است.

سهرابی عوارض ناشی از فعالیت طرح اوره و آمونیاک پتروشیمی شهدای مرودشت - شیراز و افزایش بی رویه کودهای شیمیایی در زمین های کشاورزی اطراف این مجموعه میراث دنیای را یکی از دلایل علمی تسریع رشد گلسنگ ها در تخت جمشید مطرح نمود.

وی با اشاره به اینکه در داخل ایران به وسیله آزمایشگاه ها و تجهیزات وابسته به شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی تمام زمینه های لازم برای مطالعه و تحقیقات در زمینه فرسودگی زیستی سطوح تاریخی وجود دارد و تنها مشکل تازه در حال حاضر همین تأمین اعتبار مطالعاتی است، ادامه داد: اگر وزارت میراث فرهنگی برای آغاز فاز دوم این تحقیقات حدود 600 میلیون تومان اعتبار تخصیص دهد، بطور حتم نتایج خوبی حاصل خواهد شد. بدون تکمیل فاز دوم طرح گلسنگ های تخت جمشید، امکان اجرای مراحل گلسنگ زدایی در سطوح تاریخی وجود ندارد

وی اضافه نمود: تا به حال هر چه پیشرفت حاصل شده در پایلوت گلسنگ زدایی تخت جمشید حاصل شده که انتقال این تجربه به عرصه های تاریخی احتیاجمند تکمیل مراحل تحقیقات کاربردی است.

این متخصص گلسنگ به مطالعات اجرا شده در این حوزه اشاره نمود و اضافه نمود: گام اول که مربوط به اطلس گلسنگ ها با هدف معین شرایط توزیع یا پراکنش، تشخیص تعداد گونه های گلسنگی براساس صفات ظاهری و ریخت شناسی گونه های قابل تشخیص در سطوح بود با موفقیت اجرا شده و گام دوم مربوط به شناسایی مولکولی گونه ها با استفاده از تکنیک های بارکد گذاری مولکولی و گام سوم نیز مربوط به از بین بردن این گلسنگ ها بود که در حال حاضر کار در گام دوم متوقف شده است.

مدیر پایگاه میراث دنیای تخت جمشید با اشاره به اینکه پیرامون موضوع گلسنگ در تخت جمشید مطالعات زیادی اجرا شده، گفت: در واقع موضوع گلسنگ یکی از اصلی ترین مطالبات عمومی بوده که از سالیان سال در دستور کار قرار گرفته و در این رابطه مطالعات بسیاری اجرا شده است.

حمید فدایی با بیان اینکه یکی از سیاست های میراث فرهنگی تمرکز بر روی موضوع گلسنگ ها در تخت جمشید بوده، اظهار کرد: طی این مطالعات اجرا شده دو گونه تازه گلسنگ در تخت جمشید شناسایی شده که این دو نوع گونه برای اولین بار در واقع به فرهنگ گلسنگ اضافه شده است.

وی با اشاره به اقدامات اجرا شده به وسیله سهرابی دانش آموخته رشته گلسنگ و دستاوردهای این مطالعات اظهار کرد: طی دو دهه وی مطالعات دقیقی را پیرامون شناسایی گلسنگ ها انجام داده و در این راستا دستاوردهای زیادی نیز برای کنترل آن به دست آمده است.

مدیر پایگاه میراث دنیای تخت جمشید به انجام دی ان ای روی این گلسنگ ها اشاره نمود و گفت: یکی از موضوعات اساسی انجام آزمایش دی ان ای بر روی این گونه هاست که بر این اساس به عنوان دی ان ای بر روی گونه ها کدگذاری می گردد و در این راستا از ظرفیت های مراکز آزمایشگاهی ایران استفاده می گردد.

وی با اشاره به اینکه انجام این مطالعات و آزمایش ها هزینه بر است، تاکید نمود: اما با این وجود از شبکه آزمایشگاهی داخل استفاده شده اما بطور حتم انجام مطالعات دقیق تر و راهبردی احتیاج به اعتباراتی دارد که در حال حاضر با مسائلی در این راه روبرو هستیم.

فدایی با تاکید بر پیگیری تخصیص اعتبار برای این موضوع گفت: در واقع علاوه بر موضوع گلسنگ پایگاه هزینه های زیادی را برای نگهداری متحمل می گردد که در حال حاضر به علت پاره ای از مسائل تأمین اعتبار با مسائلی روبروست اما با این وجود در پی آن هستیم که با تأمین اعتبار نتایج بدست آمده را اجرایی کنیم.

منبع: همگردی